Wist je dat je maar liefst 47 % van de tijd niet bezig bent met dat waarméé je bezig bent? Zelfs wanneer je slaapt ‘droom’ je bijna de helft van de tijd bij elkaar.

Uit onderzoek blijkt dat je geest bij zo goed als alle activiteiten automatisch afdwaalt. De activiteiten waarbij je het minst mentaal afwezig bent (dus het meest gefocust bent of in flow), zijn op 1 seks en op nummer 2 sport. Zeker de sporten waarbij je geconcentreerd moet zijn, zoals bijvoorbeeld tennis.

Flow is het tegenovergestelde van mentaal afwezige tijd

De meeste mensen schrikken van dit percentage tot ze bij zichzelf ontdekken hoe vaak ze eigenlijk ‘sorry, ik hoorde je niet’ of ‘wat zei je?’ zeggen.

Niet meer weten wat je gelezen hebt als je je boek even neerlegt of je vlak na aankomst je de reis zelf niet meer kunnen herinneren: momenten waarop je mentaal afwezig was. Zulke momenten herkennen we allemaal en je zult moeten vaststellen dat die 47% ook voor jou geldt.

Bijna de helft van de tijd verkeren we in een onbewuste toestand. Niet omdat er iets mis is met ons, maar omdat dit de standaardmodus is van ons brein.

Wanneer we dus niet bezig zijn met bewust of gefocust cognitief werk, is ons brein aan het dwalen, aan het wegdrijven. De standaardmodus komt voor in rust – wanneer ons brein niet geprikkeld wordt – en als we dagdromen. Het stelt je in staat om zelfbewust te zijn, maar ook om je te verplaatsen in anderen: ons empatisch vermogen.

Daarnaast kunnen we ook herinneringen ophalen, fantaseren en de toekomst plannen. In boeddhistische kringen wordt het dagdromende brein de monkey mind genoemd. Omdat het spontaan gedachten produceert die vaak niet coherent zijn: onze gedachten springen van de hak op de tak. Associatief denken.

In deze standaardmodus zijn we vaker creatief en innovatief. We kunnen beter problemen oplossen, krijgen ingevingen en kunnen daardoor ook gemakkelijker beslissingen nemen. Dit is, naast aandacht kunnen houden, een tweede aspect dat ons succesvol zal maken in een volledig geautomatiseerde wereld.

Terwijl je gedachten wegdwalen doet je brein nog iets belangrijks: het verwerkt informatie en slaat het op in in je geheugen. En zo kunnen er nieuwe verbindingen worden gemaakt en nieuwe oplossingen worden gevonden voor problemen. Door het opslaan van informatie worden we niet alleen meer ervaren (liefst ook wat slimmer), maar krijgen we meer creativiteit en nieuwe ideeën.

Je hersenen hebben dit dagdromen ook nodig om weer op krachten te komen, om te herladen, zodat je weer focus kunt vinden. Het klinkt misschien gek, maar dagdromende mensen zijn een stuk productiever dan mensen die zichzelf dit dagdromen niet toestaan.

Het probleem is dus niet dat we tegenwoordig teveel dagdromen en ook niet dat we ons te weinig concentreren, want dat percentage (53% gefocuste tijd) opkrikken is best moeilijk. Deze verhouding is niet het probleem, maar wel de kwaliteit van beide activiteiten. Aan de ene kant kunnen we ons niet goed concentreren en aan de andere kant krijgt ons brein te weinig rust. Dat veroorzaakt disbalans in je brein.

Om meer controle te krijgen over je aandacht, moet je dan ook niet proberen om je vaker te concentreren en minder te ontspannen, maar om deze twee BETER te doen.

In het verleden (en tegenwoordig nog steeds in de blue zones) waren zelfs onze drukste dagen doorspekt met momenten om ons brein te ontzien van teveel prikkels en informatie. Bijvoorbeeld wachtend op de bus, in de lift, wandelend naar een vergadering, onderuitzakken tijdens een saaie presentatie, in de rij voor de kassa. Op een terrasje, kijkend naar andere mensen of spelende kinderen. Je brein kon in die tijd archiveren, dagdromen en tot rust komen.

Tegenwoordig hebben we altijd onze smartphone bij ons, het perfecte hulpmiddel om die dode momenten weer tot leven te wekken met een digitale snack. Zo fietsen we alle gaatjes in onze drukke agenda’s dicht. met appen, mailen, lezen, checken, liken…

Maar je brein heeft die dode momenten nodig!

Als je je brein die momenten niet gunt, dan zoekt het er wel een andere weg naartoe. Op een onverwacht of ongewild moment, of op die momenten dat je gefocust zou moeten zijn, dwalen je gedachten af. Dit kan zo erg worden dat je uiteindelijk je werk niet meer gedaan krijgt.

Zonder breinrust kan je brein niet op volle kracht draaien. Door het voortdurend te bombarderen met informatie en andere digitale prikkels, zal het per definitie een klein beetje van de schade inhalen. En dus afdwalen in de tijd dat je je WEL moet concentreren. Helaas is deze inhaalslag van je brein niet voldoende, waardoor je niet alleen zult inboeten aan focus en concentratie, maar ook aan verstandelijke vermogens. Aan opbouw van kennis, innoverend denken, ons eigen levensverhaal en haar hersteltijd.

Wat je moet doen om breinrust te creëren

De digitalisering heeft niet alleen effect op onze aandacht, maar misschien nog wel meer op onze breinrust. Omdat die twee met elkaar verbonden zijn, haalt digitalisering daardoor ook indirect onze aandacht onderuit. Zonder ontspanning geen opspanning. Je hebt er dus echt alle belang bij je brein de nodige rust te gunnen!

Ga eens voor jezelf na welke digitale kanalen en apps je allemaal gebruikt. Stel jezelf dan eens de vraag of je deze wel echt nodig hebt en of je deze nuttig gebruikt. Wat heb je eraan? Wat haal je er eruit? Beleef je er plezier aan? Is het belangrijk voor jou? Hoe gebruik je het? Waarvoor heb je het nodig? Met deze vragen in je achterhoofd probeer je je voor te stellen hoe het zou zijn als je het een app of mediakanaal zou deleten. Wat zou je missen? Hoe zou je dit verlies compenseren? Op welke manier zou je dan communiceren of geïnformeerd worden? Misschien vind je door deze afweging te maken argumenten om het op een andere manier te gebruiken. Maar misschien kom je ook tot de conclusie dat je wanneer je het zou deleten eigenlijk niet veel zou missen. Aan jou de keuze!

Ook social media-accounts zijn magneten voor nutteloze informatie. Je ontvangt niet alleen aan de lopende band verzoeken, berichten, meldingen en uitnodigingen.. terwijl je surft word je via social media ook overladen met reclame. Geen wonder dat je brein in de overload gaat. Kijk eens kritisch naar je social media. Zijn er teveel berichten die je allemaal moet doorscrollen? Mensen waarvan je niet eens weet hoe ze ooit in je netwerk terecht zijn gekomen en die je eigenlijk totaal niet kent? Hoe meer ‘vrienden’, hoe meer je moet bekijken, en hoe verslavender het wordt. Is het echt belangrijk dat je deze posts blijft zien? Als dat niet zo is, maak die berichten dan onzichtbaar (unfollow is een optie) en defriend waar mogelijk.

Creëer een nothing box
Een box die heel belangrijk is, zeker met betrekking tot breinrust, is een box waarbij je helemaal niets doet. Auteur Mark Gungor gebruikte hiervoor de term the nothing box. Volgens Gungor zijn vrouwenhersenen het best te vergelijken met een onontwarbare bol draad, waar alles met alles verbonden is. En zitten mannenhersenen vol met kleine doosjes die zo weinig mogelijk met elkaar in contact komen.

Als een man zich concentreert op iets, denkt hij alleen aan dat ene ding, terwijl een vrouw allerlei associaties maakt. Een man kan op een uren op een krukje zitten wachten tot er een vis toehapt. Een man kan op de bank gaan zitten en niets doen. Omdat het brein van een man gecompartimenteerd is, zegt hij, is het voor een man makkelijker om de nothing box ‘open’ te maken en niets te doen. Om ons brein rust te geven zouden we allemaal, mannen én vrouwen, een nothing box moeten hebben. Maar hoe creeer je die? Of hoe doe je dit doosje in je brein open? Door mindfulness te beoefenen (gerichte aandacht) zul je dat op een adequate manier kunnen.

Door mindfulness te beoefenen train je ook een vaardigheid die ‘metacognitie’ wordt genoemd. Het denken over het denken.

Je kunt dan alerter en bewuster omgaan met wat zich afspeelt in je gedachten. Zo besef je meer en meer dat gedachten maar gedachten zijn en je kunt er dan ook makkelijker afstand van nemen.

The nothing box in de praktijk:

Je kunt je nothing box op een aantal manieren in de praktijk inzetten.
Mediteren. Hoewel het aan de buitenkant lijkt alsof er niets gebeurt, is tijdens het mediteren wel degelijk sprake van hard werken: je traint je aandacht door hem iedere keer dat hij afdrijft bewust terug te brengen op het focuspunt, bijvoorbeeld je ademhaling.

Niets doen. Met een kopje koffie of thee, een pintje of een heerlijke smoothie in de hand ga je zitten en doe je niets. Geen tv, geen krant, geen boek, geen internet, geen andere afleidingen. Je geniet enkel van je drankje. Echt zoals in de reclame! 😉

Daarnaast zijn er nog een aantal specifieke manieren die wat begeleiding vragen. Ik help je hier graag bij in de Brain Reset. Dus als jij voelt dat je niet helemaal in balans bent (en wie is dat wel in de huidige tijd ;)) en je toe bent aan een herstart kijk dan zeker even hier.

Begin vandaag nog met Niets Doen Tijd. Zonder breinrust kan je brein niet op volle kracht draaien. Gun het die rust!